Payızlıq taxıl əkinlərinə hazırlıqla bağlı müşavirə keçirilib

Naxçıvan Muxtar Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin mütəxəssisləri tərəfindən Culfa Rayon İcra Hakimiyyəti ilə birlikdə rayonun Yaycı kəndində torpaq mülkiyyətçilərinin iştirakı ilə  “Payızlıq taxıl əkinlərinə hazırlıq”  mövzusunda  tarla müşavirəsi keçirilib.

Müşavirəni Culfa Rayon İcra Hakimiyyətinin nümayəndəsi Valeh Kəngərli açaraq rayonda aqrar sahənin inkişafına göstərilən dövlət dəstəyindən danışıb.

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin şöbə müdiri Xaliq Abbasov payızlıq taxıl əkinlərinə hazırlıqla bağlı danışaraq qeyd edib ki, artıq payızlıq taxıl əkinlərinə hazırlıq kampaniyasına başlanıb. Əkinə hazırlığın ilkin mərhələsi olan yay şumu və bundan sonrakı bütün aqrotexniki tədbirlər vaxtında və keyfiyyətlə yerinə yetirilməlidir. Əvvəlki əkin zamanı taxıl sahələrində pas xəstəlikləri müşahidə olunubsa, həmin yerə taxıl toxumu səpilməməli, təkrar əkinlərə üstünlük verilməlidir. Taxıl əkiləcək sahə sələf bitkilərdən boşalan kimi hər hektara 20-30 ton peyin, 250-300 kiloqram fosfor və 100-150 kiloqram kalium gübrələri verilərək keyfiyyətli şum aparılmalıdır. Fosfor bitkilərin güclü böyüməsini, inkişafını və qışdan salamat çıxmasını təmin edir, eləcə də əlverişsiz şəraitə müqavimətini artırır. Haqlı olaraq el arasında ona «bar gübrəsi» də deyirlər. Əldə olunan təcrübə göstərir ki, fosfor və kalium gübrələrinin illik normasının şum altına verilməsi daha səmərəlidir. Bundan başqa,  münbitliyi az olan  torpaqlarda bitkiləri azotla normal təmin etmək məqsədilə səpin zamanı toxumla birlikdə sahəyə azot gübrəsi də verilməsi məqsədəuyğundur. Taxıl əkiləcək sahənin şumunun keyfiyyətli və səpindən 1-2 ay tez aparılması məhsuldarlığın 2-3 sentnerə qədər artıq olmasına təsir göstərir. Şumla birlikdə səpin də optimal müddətdə aparılmalıdır. Təcrübələr göstərir ki, payızda bitkilərin güclü və mərhələli inkişafı toxumların vaxtında səpilməsindən daha çox asılıdır ki, bu da bitkilərin əlverişsiz qışlama şəraitinə davamlılığını təmin edir. Bitkilərin xəstəliklərə tutulmaması, zərərvericilərlə zədələnməməsi, dənin yetişmə vaxtı da səpin müddətindən asılıdır. Bütün bunlar bitkilərin sıxlığına, dənin keyfiyyətinə və məhsuldarlığa mənfi təsir göstərir. Ona görə də səpin optimal müddətdə başa çatdırılmalıdır. Vaxtında toxum səpilmiş sahələrdə bitkilər şaxtalar düşənə kimi kifayət qədər güclü yan köklər əmələ gətirir, möhkəmlənir, kollanır və qışın əlverişsiz hava şəraitinə davam gətirə bilir. Gecikmiş səpinlərdə isə cücərtilər kollana bilmir və zəif halda qışlamaya başlayır. Payızda zəif kök almış bitkilər qışa az davamlı olur, onların çoxunu şaxta tələf edir, nəticədə əkinlərdə seyrəklik əmələ gəlir. Toxumun muxtar respublika şəraitində aran zonalar üzrə oktyabrın 30-dək, dağətəyi zonalarda sentyabrın 20-dən oktyabrın 25-dək səpilib qurtarması məsləhətdir. Havalar əlverişli keçərsə noyabr ayında da səpin aparmaq olar. Səpin üçün hazırlıq tədbirləri isə avqust ayından başlanmalıdır. Yüksək məhsul götürmək üçün tətbiq olunan aqrotexniki tədbirlər içərisində toxumun keyfiyyəti əsas yer tutur.

Vurğulanıb ki, toxumla yayılan, taxıl üçün qorxulu sayılan bir çox xəstəliklərin qarşısını almaq və ona qarşı mübarizə aparmaq üçün səpiləcək toxum materialının dərmanlanması ən vacib şərtlərdəndir. Toxumlar torpağa elə basdırılmalıdır ki, onlar rütubət, istilik və hava ilə normal təmin oluna bilsinlər. Normal rütubətli və yaxşı becərilmiş torpaqlarda toxumun 5-6 santimetr dərinlikdə basdırılması məsləhətdir. Səpin qurtaran kimi sahədə mora və ya şırım açılaraq suvarma aparılmalıdır. Ən yaxşı üsullardan biri şırımlarla suvarmadır. Bu üsul tətbiq edildikdə torpaq normal rütubətlənir, qaysaq əmələ gəlmir, torpağın strukturu yaxşı saxlanılır, su itkisi olmur, əl əməyindən az istifadə edilir, torpaq tam dolduğundan bitkilər quraqlığa qarşı davamlı olur.

Nazirliyin sektor müdiri Valeh Mehdiyev payızlıq taxıl əkinlərinin aparılması üçün torpağın becərilməsində müasir texnika və avadanlıqların rolu haqqında sahibkarlara ətraflı məlumat verib. Qeyd olunub ki, muxtar respublikaya “Naxçıvan Aqrolizinq” ASC-nin xətti ilə hər il aqrotexniki tədbirlərin aparılması üçün kifayət qədər texnika və aqreqatlar alınıb gətirilir. Həmin texnikaların lizinq yolu ilə satışı təşkil olunur ki, bu da aqrotexniki tədbirlərinin aparılmasında əl əməyindən az istifadə olunmaqla yüksək məhsuldarlığa nail olunmasına imkan yaradır.

Sonda iştirakçıları maraqlandıran suallar cavablandırılıb və onlara maarifləndirici bukletlər təqdim olunub.

Naxçıvan  Muxtar Respublikası 
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin mətbuat xidməti