Culfa rayonunda özünüməşğulluq proqramına cəlb edilmiş sakinlərlə növbəti maarifləndirici görüş keçirilib

Naxçıvan Muxtar Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi, Dövlət Baytarlıq Xidməti və Dövlət Sığorta Xidməti Publik Hüquqi Şəxsi əməkdaşlarının, həmçinin Naxçıvan Muxtar Respublikası Sahibkarlığın İnkişafı Fondunun nümayəndəsinin iştirakı ilə Culfa rayonunda özünüməşğulluq proqramına cəlb edilən yerli sakinlərlə növbəti görüş keçirilib.

Tədbirdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin baş məsləhətçisi Rasim Hacıyev “Kənd təsərrüfatı heyvanlarının saxlanması və yemlənməsi qaydaları” mövzusunda çıxış edib. Qeyd olunub ki, muxtar  respublikada heyvandarlığı daha mütərəqqi üsullarla inkişaf etdirmək yolu ilə məhsuldarlığı yüksəltmək məqsədilə sahibkarlar tərəfindən zəruri tədbirlərin həyata keçirilməsi vacibdir. Məhsuldar heyvan tələb olunan miqdarda qida maddələri almazsa, onda bir müddət orqanizmdə toplanan qida maddələri fondundan istifadə edəcək, bu hal uzun müddət davam edərsə heyvan get-gedə arıqlayacaq, məhsuldarlığı aşağı düşəcək və bəzi xəstəliklərə daha həssas olacaqdır. Məhz buna görə də heyvanlar məhsuldarlıq dövrlərində tələb olunan miqdarda bu və ya digər qida maddələri ilə zəngin, tam dəyərli yem rasionları ilə yemlənməlidir. Sahibkarlar bilməlidir ki, heyvanlar üçün mühüm əhəmiyyəti olan xörək duzu mədə-bağırsaqlarda qlükozanın sorulmasını, fermentlərin fəallaşmasını, su mübadiləsini, yeni toxumaların əmələ gəlməsini, toxumalarda və qanda osmotik təzyiqin normallaşmasını tənzimləyir. Heyvan orqanizmində xörək duzu çatışmadıqda duz azlığı əmələ gəlir maddələr mübadiləsi pozulur, nəticədə heyvanlar sudan və yemdən imtina edərək ətrafdakı cisimləri (daşı, kərpici, taxtanı, dəmiri və.s) yalayır, torpağı, peyini və çürümüş yemləri yeyir. Bunların nəticəsində heyvanlarda mədə-bağırsaq xəstəlikləri, arıqlama, boyun inkişafdan qalması, məhsuldarlığın aşağı düşməsi və sinir pozğunluğu əlamətləri baş verir. İnəklərin süd məhsuldarlığı 25-30%, doğulan buzovların çəkisi 2-3,5 kq aşağı düşür və inəklərin 7-10%-i qısır qalır. Qoyunçuluqda yun məhsuldarlığı 8-8,3% aşağı düşür. Bunların qarşısını almaq üçün il boyu yem təknələrinə (axurlara) duz qoyulması vacibdir. Mal-qara qruplaşdırılaraq zoobaytar müayinəsindən keçirilməli, xəstə və zəif heyvanlar ayrıca saxlanmalı və onlara qulluq işləri yaxşılaşdırılmalıdır. Mal-qara sahibləri qoca, damazlıq üçün yaramayan,  məhsuldarlığı aşağı olan heyvanları seçib kökəltməyə qoymalı və onların yemləndirilməsi və saxlanmasına xüsusi qayğı göstərməlidir. Sağılan inəklərə xüsusi qulluq edilməli, süd istehsalını artırmaq üçün yem payında olan yemlər arabir dəyişdirilməlidir. Sağılan inəklərin doğumuna 45-60 gün qalmış tədricən sağımları dayandırılmalı, gələcək sağım və ana bətnində olan balanın inkişafını təmin etmək üçün ehtiyat toplanmasına şərait yaradılmalıdır. Boğaz inəklərin doğumuna 10-15 gün qalmış onların yem payından qüvvəli və şirəli yemlər çıxarılmalı, yalnız yüksək keyfiyyətli ot verilməlidir. Doğumdan sonra inəklərin yem payında həmin yemlər tədricən artırılaraq normaya çatdırılmalıdır.

 Həmçinin  iştirakçıların diqqətinə çatdırılıb ki, hazırda yay mövsümü ilə əlaqədar kənd təsərrüfatı heyvanları arasında günvurma hallarına daha çox rast gəlinir. Bu baxımdan sahibkarların günvurma hallarının kliniki əlamətlərini bilməsi və bunlara qarşı mübarizə tədbirlərinin aparması vacibdir. Heyvanlar uzun müddət qızmar günəş altında saxlandıqda günvurmaya daha tez mәruz qalır. Günvurma zamanı əvvəlcə heyvanda ümumi zəiflik, oyanma, tənəffüsün tezləşməsi, tərləmə, əzələ tonusunun aşağı düşməsi, yeriyərkən büdrəmək kimi əlamətlər görünür, bəzən bədənin ümumi temperaturu yüksəlir. Proses ağır formada olduqda heyvan huşunu itirərək yıxılır, bəbəkləri genəlir, reflekslər kəskin surətdə zəifləyir. Xəstə heyvana vaxtında müvafiq baytar yardımı göstərildikdə 2-3 saat ərzində ürək-damar və tənəffüs sistemlərində mövcud olan pozğunluqlar aradan qaldırılır, lakin heyvanda ümumi zəiflik hələ bir neçə gün davam edir.  Odur ki, heyvan sahibləri və fermerlər yay dövründə daha diqqətli olmalıdır. İsti hava şəraitində kənd təsərrüfatı heyvanlarını günün isti vaxtlarında, yəni saat 11:00-dan 17:00-dək günvurmadan qorumaq üçün baytarlıq-sanitariya qaydalarına riayət etməklə kölgədə saxlamaq və sərin su ilə təmin etmək lazımdır.

Tədbirdə iştirak edən digər dövlət qurumlarının əməkdaşları tərəfindən çıxışlar edilərək sakinlərə verilmiş aktivlərdən təyinatına uyğun istifadə edilməsi,  sığorta obyekti ilə bağlı itkilərin və ya zərərlərin yaranmasına səbəb ola biləcək hadisələrin baş verməsi ehtimalı, həmçinin bu ehtimala qarşı sığortaçının üzərinə götürdüyü öhdəliklər və digər zəruri işlərlə bağlı məlumatlar verilib. Əlavə olaraq, mövcud ailə təsərrüfatlarının fəaliyyətinin genişləndirilməsinə dair dəstək tədbirlərinin icrası ilə bağlı müzakirələr aparılıb və iştirakçıları maraqlandıran suallar cavablandırılıb.

Naxçıvan  Muxtar Respublikası 
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin mətbuat xidməti